Istorijat

Grad Loznica nalazi se u zapadnom delu Republike Srbije, izmedju reke Drine na zapadu, Mačve i planine Cer na severu, obronaka planine Vlašić i Boranja na jugu i planine Gučevo na jugozapadu. Širi kraj se naziva Podrinje, a teritorija opštine Jadar.Grad Loznica se prostire na 612 km² i graniči se sa Gradom Šabac, opštinama Krupanj i Mali Zvornik i tertorijom Republike Srpske.

Snabdevanje stanovništva vodom i odvodjenje otpadnih voda počinje sa nastankom prvih organizovanih naselja. U početku su korišćeni prirodni izvori, jezera i rečni tokovi, a tek sa razvojem ljudskog roda počinje organizovano snabdevanje vodom izgradnjom vodozahvata, a zatim i vodovodnih sistema. Do 1955. godine na području grada Loznice nije bilo izgradjenog sistema za snabdevanje vodom, izuzev malog dela koji se snabdevao vodom sa izvora „Grabovac”.

Postojali su izgradjeni bunari na „Gornjoj luci” i „Donjoj luci” (današnji Trg Jovana Cvijića i Trg Vuka Karadžića) i više javnih česmi: „Pejina česma” u Šulovači, „Gušavac” na putu za Zajaču, „Zmajevac” u Klupcima, „Grabovac” u Krajišnicima i dr. Prema zapisima, nekada je turski deo grada „Gornja Meraja” i „Donja Meraja” (prostor oko zgrade suda i ulice: Zmaj Jovina, Major Jaše i Vilzonova) bio snabdeven vodom, a kasnije je izgradjena i kanalizacija. Ostaci objekata pronadjeni su kasnije prilikom izgradnje komunalne infrastrukture.

Pronadjen je keramički cevovod Ø150 mm za snabdevanje grada vodom kao i zatvoreni kanal dimenzija 100×150 cm gradjen od opeke, za odvod otpadnih voda. Banja Koviljača je, u periodu izmedju dva svetska rata, 1924.godine, kaptirala izvor „Ilidža” i izgradila vodovodni sistem za potrebe lečilišta, ugostiteljsko-turističke objekte i manji deo naselja. U naselju Tekeriš je povodom desete godišnjice od završetka Prvog svetskog rata, 1928.godine, prilikom otkrivanja spomen obeležja „Cerska bitka” pušten u rad lokalni vodovodni sistem: kaptaže, crpna stanica, rezervoar i distributivna vodovodna mreža za naselje, koji i danas funkcioniše.

Vojno preduzeće „Drina” je u periodu 1950/51 godine, za industrijske objekte i potrebe radničkog naselja „Gradilište” izgradilo lokalni vodovodni sistem: rezervoar zapremine 750 m3, jedan bunar i distributivnu vodovodnu mrežu. Paralelno je izgradjen i sistem za odvod otpadnih voda sa crpnom stanicom za prepumpavanje vode u reku Štiru.
Odlukom državnih organa vojno preduzeće je 1953.godine preseljeno, a u širem prostoru te lokacije započeta je, 1954.godine, izgradnja kombinata hemijske industrije „Viskoza”. Paralelno sa gradnjom industrijskih i stambenih objekata započeta je i izgradnja objekata vodovodnog i kanalizacionog sistema. Najpre je u krugu kombinata izgradjen bunar sa crpnom stanicom, a zatim je, polovinom šezdesetih godina, izgradjeno i pušteno u eksploataciju izvorište podzemne vode u aluvionu reke Drine, neposredno preko puta lokacije na kojoj se danas nalazi Fabrika Celuloze. Izvorište je otvarano fazno prema porastu potrošnje vode kako u kombinatu tako i u gradu.

U preiodu od 1965. do 1975.godine potrošnja vode u gradu narasta do 90000 m³ mesečno, a neposredno posle 1975.godine potrošnja vode u gradu naglo raste da bi početkom osamdesetih godina iznosila 180000 m³ mesečno. Tada je već bilo jasno da se mora krenuti u izgradnju Gradskog vodovodnog sistema, nezavisnog od vodovodnog sistema kombinata jer bi grad u protivnom ostao bez vode. Paralelno sa gradnjom objekata vodovodnog sistema gradjeni su i objekti kanalizacionog sistema: glavni gradski kolektor, crpna stanica za prepumpavanje otpadnih voda u reku Štiru i sabirna kanalizaciona mreža.

U Banji Koviljači je 1962./63.godine izgradjen i pušten u eksploataciju savremeni vodovodni sistem: jedan bunar, crpna stanica, potisni cevovod i rezervoar zapremine 500 m³. Distributivna vodovodna mreža je gradjena i dogradjivana prema dinamici širenja naselja. Paralelno sa izgradnjom vodovodnog, započeta je i izgradnja kanalizacionog sistema čiji su ključni objekti konačno završeni 1978.godine.
U periodu 1978.-1982.godine, iz sredstava opštinskog samodoprinosa, izgradjeni su ključni objekti gradskog vodovodnog sistema koji su osnova razvoja vodosnabdevanja u opštini Loznica:

  • Izvorište, na desnoj obali u aluvionu reke Drine, neposredno uzvodno od Banje Koviljače, kapaciteta 100 lit/sec.
  • Crpna stanica za sakupljanje i potiskivanje vode u grad, kapaciteta 400 lit/sec,
  • Čelični potisni cevovod prečnika Ø600 mm, crpna stanica – rezervoar „Loznica”, ukupne dužine 7655 m,
  • Gradski prsten za distribuciju vode: liveno gvozdeni cevovod Ø300, Ø400 i Ø500 mm ukupne dužine 3490 m,
  • Jedna komora rezervoara „Loznica” zapremine 2200 m³.

Od 1982.-1990.godine kapacitet izvorišta je povećan sa 100 na 200 lit/sec i izgradjeno je oko 405 km magistralne i distributivne mreže prečnika Ø50 do Ø400 mm, tako da se tada u upotrebi nalazilo ukupno 500 km vodovodne mreže.
Od 1982. do 2004. kapacitet vodovodnog sistema je povećan sa 100 lit/sec na 400 lit/sec proširenjem postojećeg izvorišta „Zelenica“ puštanjem u eksploataciju izvorišta „Gornje Polje“ i uključenjem u vodovodni sistem tri vodovodna sistema sa tri kaptirana prirodna izvora koji su snabdevali osam naselja , a rađeni su kao seoski vodovodi. Projektovani kapacitet ova tri izvora je oko 18 lit/sek dok je stvarni kapacitet u letnjem periodu manji.

Distributivna mreža se povećala sa oko 90 km na 780 km vodovodne mreže čiji je prečnik veći od 50 mm. Dostignuti stepen izgrađenosti vodovodne mreže omogućava da vodom snabdevamo veći deo seoskih i prigradskih naselja kao i Grad Loznicu i Banju Koviljaču. U ovim mestima živi preko 85% stanovnika Grada Loznica.
Vodovodni sistem se sastoji od 16 kopanih bunara, glavne crpne stanice i pomoćnih 19 crpnih stanica na vodovodnoj mreži sa 11 rezervoara razmeštenih u tri visinske zone snabdevanja.
Kvalitet vode u vodovodnom sistemu se svakodnevno prati uzimanjem uzoraka na kontrolnim tačkama i njihovom obradom u laboratorijama JP „Vodovod i kanalizacija“ Zavoda za zaštitu zdravlja „Vera Blagojević“ iz Šapca.. Laboratorija ovog preduzeća godišnje obavi:

  • hemijska analiza „A“ 700-800 uzoraka
  • hemijska analiza „B“ 1400-1500 uzoraka
  • bakteriološka analiza „B“ 1300 uzorka
  • slobodni hlor – 12000

Zavod za zaštitu zdravlja „Vera Blagojević“ Šabac:

  • hemijska analiza „B“450 uzorka
  • bakteriološka analiza „B“450 uzorka
  • 8 uzoraka proširene analize pitke vode
  • 24 analize otpadnih voda

Dobre strane našeg vodovodnog sistema:

  • velika pokrivenost Grada vodom za piće iz gradskog vodovoda
  • odličan kvalitet vode za piće, svi parametri su u okviru MDK bez ikakvog tretmana sirove vode
  • vodovodna mreža dobrim delom je rekonstruisana

Postojeći sistemi javne kanalizacije Loznice i Banje Koviljače izvedeni kao opšti i separacioni prema projektu „Hidroprojekta“ iz 1955 godine, odnosno s kraja šezdesetih godina.
U periodu od 1983 do 1993 godine odvijale su se intenzivne aktivnosti na izradi tehničke dokumentacije za dogradnju i rekonstrukciju kanalizacionog sistema Loznice u cilju zadovoljenja naraslih potreba grada kako u pogledu broja stanovnika tako i u pogledu prostorne razuđenosti. Prema ovoj dokumentaciji od 1982 godine do danas izvedeni su značajni radovi na rekonstrukciji i dogradnji kanalizacionog sistema. U odnosu na 1982 godinu , kada se u eksploataciji nalazilo 35 km kanalizacione mreže danas se u eksploataciji nalazi 90km kanalizacione mreže.
U okviru I i II faze KFW programa rekonstruisano je oko 30 km najstarije vodovodne mreže u Gradu Loznica I Banja Koviljača, zatim rekonstruisan je objekat Glavne crpne stanice u Banji Koviljači, deo magistralnog cevovoda DN 600 od Glavne crpne stanice do rezervoara ‘’Trešnjica,izgrađena je kanalizaciona mreža u Lozničkom polju u dužini od oko 13 km, ugrađeni su merači protoka na svim kracima vodovodnog sistema, pušten je u rad SCADA sistem za upravljanje I nadzor, izvršena je nabavka opreme za detekciju kvarova, nabavljena je potrebna oprema I mehanizacija predviđena zakonskim propisima prema dužini vodovodne i kanalizacione mreže a u cilju poboljšanja obavljanja delatnosti preduzeća..
Ukupan broj priključenih domaćinstava na vodovodni sistem iznosi 28840 , a privrednih subjekata 1054.

Ukupan broj priključenih domaćinstava na kanalizacioni sistem Loznice,prigradskih naselja i Banje Koviljače iznosi oko 12826 i privrednih subjekata 685. Otpadne vode se prepumpavanjem upuštaju u rečicu Štiru odnosno reku Drinu bez prethodnog tretmana tj.odstranjuje se samo mehanički krupan nanos.
Dalji razvoj delatnosti sakupljanja i odvođenja otpadnih voda podrazumeva izgradnju postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda kao dovršenje izgradnje i rekonstrukcije kanalizacionog sistema.